Plugfest onderwijs

Eergisteren (6 oktober 2009) was ik als panellid aanwezig bij het plugfest over Educatieve Materialen, georganiseerd door het programmabureau Nederland Open in Verbinding en Kennisnet. Zowel Wilfred Rubens en Jef van den Hurk schreven er al over. En een sfeerverslag, met foto’s, is ook reeds op de NOiV website te vinden.
Het gaat bij een plugfest niet om mooie presentaties of demonstraties. Bij het plugfest gaat het er juist om dat er hands-on wordt gewerkt, in dit geval dus door zes panelleden. En dat is ook wat er gebeurd is. En ik kan wel zeggen dat het behoorlijk inspannend was, maar ook zeer interessant! Ik mocht samen met Leonne Leurink van SLO (het Nationale Expertisecentrum voor Leerplanontwikkeling) twee auteurstools aan de tand voelen en vervolgens nog twee Elektronische Leeromgevingen. De officiële uitslagen en scores van de panelleden liggen bij het NOiV ter verwerking en zullen binnenkort wel beschikbaar komen.
Verwacht van mij hier dus geen complete weergave en interpretatie van de resultaten. Hier volgen enkele persoonlijke noten over het plugfest.

Waar ging het eigenlijk over?

Heel concreet was het plugfest opgezet om SCORM 2004 te testen. SCORM is eigenlijk een verzameling standaarden en specificaties. SCORM is al jaren in ontwikkeling en is al in vele tientallen softwaresystemen geïmplementeerd. De SCORM standaard is bedoeld voor het opslaan en uitwisselen van digitaal leermateriaal dat door een lerende zelfstandig doorgenomen zou moeten kunnen worden. Daarbij kan het gaan om simpele HTML-pagina’s met teksten en/of foto’s (vergelijkbaar met een simpele website), maar ook complexere interacties, audio- en video-objecten en verschillende vraagsoorten worden ondersteund in nieuwere versies van de standaard, zoals SCORM 2004 (meer uitleg over SCORM in het Engels).
Een veel gebruikte term in dit verband is ‘SCORM pakket’. Dat is dus niet meer of minder dan de verzameling van digitale bestanden die samengevoegd zijn tot één digitaal computerbestand. Nog technischer: het SCORM pakket is een verzameling van computerbestanden die in één zogenaamd ZIP-bestand zijn opgeslagen.
In het plugfest is op twee manier gekeken naar SCORM 2004. Aan de ene kant zijn enkele tools (zogenaamde auteurstools) getest waarmee SCORM pakketten kunnen worden geproduceerd. En aan de andere kant is gekeken hoe goed die SCORM pakketen ingelezen en afgespeeld konden worden in de bekende Elektronische Leeromgevingen. Deze tests zijn ter plekke, met de handen aan het toetsenbord, uitgevoerd door panelleden. Daarnaast heeft ook Kennisnet een formele validatie gedaan van de SCORM pakketjes. De resultaten van de het panel en de score van Kennisnet tezamen vormen de uiteindelijke score, die NOiV binnenkort zal publiceren.

Auteurstools in soorten

Als panellid mocht ik aan het toetsenbord zitten bij twee ‘auteurstools’, te weten Wimba Create en ContentCorner. Wimba Create is een commercieel verkrijgbaar pakket. Het is eigenlijk een set van functionaliteiten, die (via macro’s en stylesheets) in MS Word geintegreerd zijn. Dat is meteen natuurlijk het sterkste punt van dit produkt, want bijna iedereen kent deze tekstverwerker en dus zou iedereen daarmee SCORM pakketten moeten kunnen maken. Nadelen zijn er echter ook wel: je zult al snel produkten krijgen die veel tekst bevatten, sommige video-formaten konden niet worden gebruikt en je moet behoorlijk wat voorstellingsvermogen hebben over hoe het eindprodukt er uit moet zien. Ook goed om te beseffen: je moet eerst goed nadenken over je ontwerp van je leerpakket, voordat je eigenlijk aan de slag kunt gaan met Wimba Create. Bij andere produkten wordt vaak gebruik gemaakt van sjablonen, zodat je wordt geholpen bij de ontwerpfase. Voor het gebruik van Wimba Create is geen internetverbinding nodig, wat in sommige gevallen een voordeel kan zijn.
Van een geheel andere orde was de ContentCorner. Dit is eigenlijk geen auteurstool, maar een zogenaamde arrangeertool. Hierbij is het uitgangspunt om op basis van bestaand online digitaal leermateriaal nieuwe arrangementen te maken. Er kan gezocht worden in verschillende collecties digitaal leermaterial, zoals die van KlasCement, Teleblik, Ontwikkelcentrum of het Nationaal Archief. ContentCorner helpt bij het zoeken, vinden en (her)schikken van deze bestaande materialen, eventueel in combinatie met eigen teksten of andere digitale bestanden. ContentCorner is in eerste instantie een online zoekmachine op verschillende databanken waar digitale leermaterialen te vinden zijn. Je kunt uitgebreid zoeken in ContentCorner, bijvoorbeeld op metadata of vakgebied.
Iedereen kan een gebruikersnaam verkrijgen voor ContenCorner. Als je een gebruikersnaam hebt, kun je ook favorieten opslaan en nieuwe arrangementen maken. Een nieuw gemaakt arrangement kan gedeeld worden via ContentCorner en kan ook worden ingepakt als SCORM pakket.
Om eerlijk te zijn kan ik het concept van ContentCorner wel bevatten, maar de organisatie er om heen nog niet helemaal. Het is ontwikkeld door IntraQuest, met subsidie van Kennisnet, in opdracht van de School van de Toekomst. De broncode van ContentCorner kan worden gedownload, maar ik kan geen documentatie of instructies vinden. Is het werkelijk open source? Kan het op elke webserver geïnstalleerd worden? Hoe zit het dan met de toegang tot de databanken met leermaterialen? Ik krijg het niet helder. In de wandelgangen begreep ik wel dat ContentCorner een bouwsteen gaat worden voor het WikiWijs initiatief.

Elektronische Leeromgevingen

Wat betreft de Elektronische Leeromgevingen (ELO) mochten we beoordelen hoe N@tschool en Sakai omgaan met SCORM 2004. Mijn verwachting was dat dit geen schokkende verschillen zou opleveren. En dat was ook zo. Beide ELO’s speelden verschillende SCORM pakketjes af. En als er vragen in het SCORM pakket aanwezig waren, dan werden de vorderingen en resultaten daarvan ook opgeslagen in de ELO. Het enige opmerkelijke verschil was dat in N@tschool de metadata van het SCORM pakket ingekeken kan worden. Dat is niet mogelijk in in Sakai.

Voor herhaling vatbaar

In een korte mondelinge evaluatie werd al duidelijk dat de aanwezigen in grote getale het plugfest zeer nuttig hadden gevonden. Dat kan ik alleen maar beamen! Er moet zeker een volgende keer komen. Ik denk dat de organisatie dan wel een grotere locatie (of verschillende kleine zaaltjes) moet regelen. De grote afwezige, namelijk Blackboard, zal dan hopelijk ook aanwezig zijn. Maar ik zou ook graag meer (open source) auteurstools willen testen. Want die zijn er! Zoals Dante, eXe, Xerte of Hot Potatoes.

Meer weten over (open) standaarden

Mocht u meer willen weten over open standaarden en onderwijs, dan verwijs ik u naar een uitstekend overzicht van Kennisnet.