Open source en onderwijs: feiten

Enkele dagen geleden kwam ik de volgende vraag tegen op Twitter: “kan iemand mij vertellen wat de status van NOiV voor het onderwijs is?“.

[print_link]
Twitter - Berend van de WeerdtEnkele dagen geleden kwam ik de volgende vraag tegen op Twitter: “kan iemand mij vertellen wat de status van NOiV voor het onderwijs is?“. De auteur, Berend van de Weerdt, refereert aan het actieplan Nederland Open in Verbinding (NOiV) en in hoeverre onderwijsinstellingen daar iets mee zouden moeten of zich aan moeten houden. Er ontspon zich een kortstondige discussie op Twitter over deze vraag. Een echt bevredigend antwoord kwam er niet (kan ook niet in maximaal 140 tekens natuurlijk!). Ik stelde mij toen de taak om te proberen dit nu eens goed uit te zoeken. U kunt in twee delen lezen wat ik vond. Vandaag deel 1 met de belangrijkste feiten over open source en onderwijs. Morgen volgt deel 2 met het antwoord op de prangende vraag.
Laat ik eerst zeggen dat het zoeken en vinden (!) van officiële (Tweede Kamer)stukken nog niet zo eenvoudig is. Ik kwam uiteindelijk bij Parlando uit. Dit is een zoekmachine met alle stukken en besluiten van de Tweede Kamer van 1995 tot heden. Deze zoekmachine is anoniem toegankelijk, maar het houdt niet over qua gebruiksgemak. Gemakkelijk leesbare (en verspreidbare) URL’s zijn volgens mij niet te maken met deze zoekmachine.

Feiten

Een goed onderzoek begint met het achterhalen van de feiten. Dus dat was stap 1 in mijn zoektocht. Ik zal hier niet uitgebreid ingaan op wat open source software (of vrije software) is en wat open standaarden zijn en waarom dat belangwekkende concepten zijn. Ik verwijs naar compact boekje van het NOiV met fabels en feiten over open source en een beknopte uitleg over open standaarden. Dit zijn de feiten met betrekking tot het actieplan:

  1. Het actieplan Nederland Open in Verbinding is in september 2007 door de Tweede Kamer aangenomen. Het is aangeboden namens de ministeries van Economische Zaken (EZ) en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). De brief van staatssecretaris Heemskerk en het officiële actieplan zijn gedateerd op 17 september 2007 (te vinden via Uitgebreid zoeken op Parlando; het bijbehorende dossiernummer is 26643, nr 98). Een mooi vormgegeven versie van het actieplan is overigens ook beschikbaar op de website van EZ.

  2. Enkele citaten uit het actieplan volgen hierbij (dit is mijn selectie):

  • (..) heeft het kabinet de afgelopen periode gestimuleerd om bij (ver)nieuwbouw van ICT-systemen voor overheidstoepassingen open standaarden toe te passen en de keuzevrijheid bij het gebruik van software te vergroten, met name door open source software als volwaardig alternatief bij aanschaf in beschouwing te nemen.”

  • Het Kabinet erkent (..) het maatschappelijke belang van interoperabiliteit en stelt het gebruik van open standaarden als norm.”

  • voor brede toepassing van open standaarden wordt het ”comply-or-explain and commit” principe ingevoerd bij opdrachten van Rijksdiensten vanaf april 2008 en vanaf december 2008 voor de overige overheden en instellingen.”

  • Implementatiestrategieën voor de aanbesteding, inkoop en het gebruik van open source software worden gerealiseerd door alle ministeries (januari 2009) en door medeoverheden en instellingen in semi-publieke sectoren (onderwijs, zorg, sociale zekerheid) in januari 2010.”

  • de open standaard ODF wordt stapsgewijs ingevoerd voor het lezen, schrijven, uitwisselen, publiceren en ontvangen van documenten (uiterlijk januari 2009 door alle ministeries en mede-overheden ondersteund) op weg naar grootschalig gebruik van “open document formats” voor overheidstoepassingen.”

  • (..) een zodanig onomkeerbaar sneeuwbal-effect te creëren dat aan het einde van de kabinetsperiode de (semi-)publieke sector gebruik maakt van open standaarden (met beredeneerde uitzonderingen), waarbij overheden en publieke instellingen als (eind)gebruikers vrijelijk kunnen kiezen en open standaarden en open source software “business as usual” zijn.”

In het actieplan worden in totaal 9 actielijnen uitgeschreven en toegelicht. Deze verduidelijken wat hiervoor al geciteerd is. Maar er is ook één andersoortige actielijn, namelijk deze:

  • Handhaving van de inzet van open standaarden geschiedt op basis van high trust met daarop toegesneden lichte instrumenten als monitoring en ranking.”

Er worden ook nog 8 flankerende acties benoemd, waaronder het inrichten van een programmabureau. Dit programmabureau is dus in december 2007 in het leven geroepen door beide genoemde ministeries. Dit programmabureau heet ook Nederland Open in Verbinding (NOiV). Dit programmabureau werkt sinds begin 2008 aan haar taken, en heeft mandaat tot en met 2011. Zie de website van NOiV, www.noiv.nl, voor meer informatie.

Het programmabureau werkt op basis van het genoemde actieplan. Het programmabureau doet aan voorlichting, organiseert bijeenkomsten en brengt publicaties uit en kan ook gevraagd worden om advies te geven over open source en open standaarden. Het programmabureau kende in eerste instantie een totaalbegroting van 8,4 miljoen over vier jaar (2008-2011), zo staat in het actieplan te lezen. In maart 2009 is er daar nog eens 2,3 miljoen aan toegevoegd door staatssecretaris Heemskerk.

4 Comments

  1. Fijn Wytze dat je de moeite neemt om dit allemaal op een rijtje te zetten en Jan Cees bedankt voor het publiceren van de tweede mailing van T&G. Die kende ik namelijk nog niet.
    Vind het wel een beetje gedraai eerlijk gezegd. In de 1ste mailing stond dat onderwijsinstellingen vanaf 1 januari 2010 beleid geformuleerd moésten hebben. Dat klinkt anders dan de gekunstelde formulering van wat nu een verplichting inhoudt.
    Hoezo zou de overheid zichzelf niet iets kunnen opleggen? Ze kunnen toch aftreden als ze hun targets niet halen? Ze kunnen scholen geld beschikbaar stellen zodat die een gerenommeerd adviesbureau (of een aardige ZZP’er) in de arm kunnen nemen om zich voor +5K te laten adviseren enz. enz.

    • Deze aardige ZZP-er is, bijvoorbeeld in samenwerking met het Free Knowledge Institute, graag bereid om met een school mee te denken 🙂 Zou ik echt heel erg leuk en interessant vinden!

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.