Nog een tip naar aanleiding van Dé Onderwijsdagen: de website Bruikbaar digitaal leermateriaal. Dit is een uitgebreid weblog van Kennisnet, waarop zo’n 20 essays zijn te vinden over digitaal leermateriaal en de problematiek ervan. Vanuit zeer verschillende invalshoeken wordt door de auteurs van de essays geanalyseerd waarom digitaal leermateriaal niet gemaakt wordt, niet gebruikt wordt en/of niet gedeeld wordt. Onder de auteurs vindt u bijvoorbeeld Wim Drost (Ontwikkelcentrum), Jules Pieters en Joke Voogt (Universiteit Twente), Bregje de Vries (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) en Jan Bartling (ROC Aventus). Ik heb de essays nog lang niet allemaal gelezen. Dat gaat nog wel een paar uren kosten! Iedereen wordt van harte uitgenodigd om te reageren op het weblog. Ik zal hieronder twee bijdragen, van Martens en van Moonen & Moonen, kort samenvatten. De rest moet u zelf maar gaan lezen.
Rob Martens (Open Universiteit Nederland) heeft een bijdrage die mij zeer aanspreekt. Martens vraagt zich of de gemiddelde docent zich wel gedraagt als professional, die zichzelf blijft ontwikkelen en bijscholen. Helaas is de Nederlandse praktijk anders, blijkt uit onderzoek. Daarmee moeten we ook meteen een hoop verwachtingen temperen, zoals bijvoorbeeld het feit dat bij Wikiwijs ervan wordt uitgegaan dat docenten hun bijdragen zullen gaan leveren. Martens komt gelukkig ook met oplossingen om docenten weer professinal te laten worden (of zijn), die vooral gezocht moeten worden in motivatie-theorieën. Zeer lezenswaardig!
Moonen en Moonen (vader, voormalig hoogleraar aan de Universiteit Twente, en zoon) gaan in hun bijdrage allereerst in op de onduidelijkheid in terminologie die er gehanteerd wordt in publicaties. Wat is nu precies digitaal “leermateriaal” ? Is dat het zelfde als digitaal “leermiddel”? Een analyse volgt, waarbij het onderscheid tussen computer als ‘tool’, ‘tutor’ en ‘tutee’ nog eens uit te doeken wordt gedaan. Waarbij ik dan weer wat problemen heb met het woord computer. Wat is dat dan? Overal vinden we tegenwoordig computers. En gelukkig zijn er ook computers in de scholen. Maar die computer wordt zoveel meer waardevol als die toegang heeft tot ‘internet’ in de tegenwoordige tijd. Misschien moeten we zeggen “internet-device” of zo, waarbij we dan ook de tegenwoordige smartphones mee kunnen rekenen. Maar goed, dat terzijde…. Moonen en Moonen beargumenteren vervolgens dat er altijd sprake moet zijn van ‘gewin’ of ‘opbrengsten’, willen leraren digitaal leermateriaal gebruiken. Er worden zes elementen van ‘gewin’ genoemd, die van belang kunnen zijn.
Kanttekeningen
Al met al dus weer veel leesvoer op deze website! Daarbij is er wel een aantal kanttekeningen te maken bij de essays. Er wordt steeds vanuit gegaan dat de docent een belangrijke, zo niet onmisbare, rol speelt in onderwijs en leren. En dat digitaal leermateriaal vooral door de docent ingezet wordt, op zijn initiatief. Situaties waar geleerd wordt zonder daadwerkelijke inmenging van een docent, eventueel buiten de fysieke grenzen van een school, komen niet aan bod in de essays.
En nog een hele andere kanttekening: dit weblog is ondergebracht bij WordPress.com (evenals trouwens www.wikiwijs.nl). Heeft Kennisnet geen eigen weblog-omgeving?