Afgelopen donderdag bracht ik met ongeveer 15 collega’s van het Netwerk van Ondernemende Onderwijskundigen (www.netoo.nl) een bezoek aan een uniek bedrijf, de Sapfabriek in Ede. De Sapfabriek is de eerste daadwerkelijk operationele uitwerking van een “Leerfabriek”. De bedenker van dit concept is Henk Maas, geen onbekende voor opleidingskundigen. Het concept is uniek om verschillende redenen, bijvoorbeeld omdat zowel onderwijsinstellingen als bedrijven daadwerkelijk bijdragen leveren. Hierbij een kort verslag van ons bezoek.
We werden op deze dag door Henk persoonlijk bijgepraat over het waarom en hoe van dit bijzondere iniatief. Dat deed Henk bijzonder geïnspireerd (tenminste voor mij). Een leerfabriek is in essentie een ‘gewoon’ bedrijf, waar in authentieke situaties geleerd wordt. Bijna alles in de leerfabriek is gewoon echt. Er wordt geproduceerd (door studenten), er worden facturen verstuurd (door studenten), er worden klanten gezocht etc. Bij de activiteiten van studenten, wordt er bij voorkeur begeleiding en coaching gegeven door praktijkmensen, en soms door docenten van de deelnemende onderwijsinstellingen (ROC A12, Hogeschool Arnhem Nijmegen).
De grootste doelgroep van een leerfabriek is het MBO, maar ook VMBO en HBO studenten kunnen er een plekje vinden en werken aan hun vaardigheden en kennis. Voor Henk is een ‘leerfabriek’ een manier om de schooluitval de verlagen van die studenten die eigenlijk heel goed met hun handen kunnen werken, maar op de één of andere manier in het reguliere onderwijs daar te weinig mee mogen. Henk ziet een leerfabriek ook als een manier om de techniek, en werken in techniek, weer op de kaart te krijgen. Hij is bezig om op verschillende andere locaties in Nederland ook leerfabrieken op te zetten (“als je ergens in gelooft, moet je er ook 100% voor gaan”).
In de Sapfabriek wordt een energiedrankje (Boost your body) geproduceerd in een kleine productiehal. Inmiddels staat de fabriek er en wordt er geproduceerd, maar ook het ontwerp van de hal, het regelen van vergunningen, het kopen van de productielijn, het bedenken van de receptuur van het drankje, het inkopen van de flesjes etc is allemaal door studenten gedaan. Een concessie die bewust is gedaan, is dat de productielijn veel langzamer draait dan bij een gewone frisdranklijn. Verder gaf Henk ook aan dat er nog genoeg probleempjes en uitdagingen zijn, ook onderwijskundige, voordat het concept staat als een huis.
Henk zei af en toe ronduit wat hij denkt en dacht. Hij had bijvoorbeeld weinig goede woorden over voor de laatste hypes in onderwijsland, zoals competentiegericht onderwijs (“weet jij wat dat nu precies betekent?”). Hij deed ook vooral een oproep aan ons, opleidings/onderwijskundigen, om ook vooral eens kritisch na te denken over wat we daar eigenlijk van vinden.
Al met al een zeer leerzame (!) dag. Wat mij betreft gaan we binnenkort meer leerfabrieken zien in Nederland.
Dag Wytze,
Mooie samenvatting van een inderdaad inspirerende bijeenkomst. Mooi vooral vanuit het concept waarmee de SAP fabriek ingericht is en extra mooi door de bevlogenheid waarmee iniator en bedenker Henk Maas ons over het concept een toelichting gaf. Het lijkt mij een uitdaging om vanuit de veranderkundige kant wellicht in de toekomst een bijdrage te leveren aan het creéren van draagvlak bij ROC docenten en management om vooral meer samen te gaan werken aan leerfabriek concepten als deze.
Hartelijke groet, Marja de Wit, EYE for CHANGE, http://www.eyeforchange.nl